Блогоо бичиж эхэлснээс хойш 13 өдөр болоход 140 гаруй хүн орсон байна. Муугүй ээ. Эхэндээ өөрийнхөө санаж бодож байснаа бичье гэж бодож байсан боловч заримдаа бас хүнд хэрэгтэй, уншихаар юм бичьюуу гэж бодлоо. Өмнө бичиж байсан бичлэгт маань хэрэггүй зүйл зөндөө зөндөө.
Загасчны морь усгүй гэдэг шиг өөрийгөө тоохгүй явсаар бас эм тан уух дээрээ тулаад, яджаахад бас өглөө эмээ уухаа мартаад гарч. Амьд явбал алтан аяганаас ус уунаа л гэдэг. Алтан аяганаас ус уух нь ч юу юм, гэхдээ л эрүүл явах шиг жаргал гэж алга. Эрүүл байвал ажил хийгээд амьдраад байж чадах учраас. Одоо нийгэмд ялангуяа монголын эрүүл мэндэд тулгамдаад байгаа асуудал хавдрын өвчлөл, ДОХ гэхиймуу даа.(миний бодлоор)
2004-2005 онд манай монголын нэртэй эмчийн хийсэн судалгаагаар элэгний хавдар толгой цохиж яваа, удаахад нь улаан хоолой ходоодны хавдар, за тэгээ л цаашаа уушиг, эмэгтэйчүүдийн гэх мэт жагсаасан байгаам.
Хавдраар өвчилж байгаа хүмүүсийн дундаж наслалт нь 50-55 гэж бодохоор арай залуу байгаа биздээ. Тэднээс мэс заслын болоод бусад эмчилгээнд үр дүн өгөөд эгдэсэн хувь маш бага байгаа нь харамсал төрүүлж байсан. Үүнд эмч нарыг буруутгаж болохгүй л дээ. Хувь хүний эрүүл мэндийн боловсрол гэж том зүйл ярих хэрэгтэй болох байх. Манайханд эрүүл мэнддээ анхаарал тавих ухамсар суулгахад бас овоо хэдэн жил, овоо хэдэн төгрөг үрэх хэрэгтэй болно байхдаа. Ядаж л нээрээ

Сэдэв 2

Социализмийн үед ах нар орост сурахаар их явдаг байв шив. Одоо бодоход сонин санагдаад байдаг юм. Ганц нэгээс нь сийрүүлэхэд анх явж байгаа оюутнууд хувцасаа модон авдаранд /тэр үед чемодан ховор байсиймуу даа/ хийгээд, боорцог хайруулж аваад л, тарваганы арьс илдүүлж аваад л Гэгээн зөвлөлт Орос оронруу эрдмийг сурахаар мордож байсан байгаам. Манай ах эгч нар ч мөн адил тэгээд л явж байсан юмдаг. Тарваганыхаа арьсыг хилээр гаргах гэж нэг бөөн асуудал, энд тэнд нууж бариж байж гаргачихвал тэгээд бөөн аз, хураалгавал бөөн гуниг. Хил гаруутаа л аваргууд азтай азгүйчүүдтэйгээ нийлээд "баяр"-аа тэмдэглээд үргэлжлүүлсээр нэг мэдэхэд алтан Москва ирдэг гэжүгаамаа /миний бие хүүхэд байхдаа шахуу нэг удаа тэдэнтэй хамт Москва явж байсан/.
За тэгээд хойноос нь захиа занаа явуулах бол тун хэцүү байж. Хамт сурдаг найз нь ирж очвол ганц нэг шууз, борц, захиа дайна. Тэр нь жилдээ хуруу дарам цөөхөн. Шинэ жил, цагаан сар гэхчилэнгээр ах эгч нараас дотроо зурагтай захиа ирнэ дээ. Сайхан л санагдаг байж тэрхэн үедээ.
Одоо бидний үе шал өөр болж дээ. Ядаж л холбоо харилцаа өргөжөөд, ирж очих нь хүртэл асуудал байхгүй. Өдөр бүр шахуу л мэсэнжэр, мэйл, веб цамер гээд кибер ертөнцөд аж төрж байгаа бид азтай ч юм шиг. Угаасаа мийгмээ дагаад бүх зүйл өөр болчихоор хүний зан чанар хүртэл өөр болчихдог юм байна. ах эгч нарын үед бол хүний сайхан зан чанарын хэлтэрхий хадгалагдаж үлдсэн гэхэд хилсдэхгүй байх. Одоо маниудийн үеийн хүмүүс залуучууд дотор хүний сайн ховор болсийм шиг санагддаг. Тэрийг яаж таних нь чухал. Миний бодлоор "Унан байж морины сайныг, Ханилан байж нөхрийн чанарыг" гэдэгтэй санал нэгдэхээр. Тэрнээс хэд гурав чат-лачаад хүнийг тодорхойлоход бэрх байж таараа. Хүн найз нөхрөө сонгохдоо ижил тип, ижил зан чанар, ижил сонирхолтойг харгалздаг гэдгийг судлаачид тогтоогоод өгчихсөн юм байналээ. Гэнэт өөр сэдвээр яриад явчлаа, хүлцэл өчъе.
Дөнгөж сая өрөөндөө энэ тэмдэглэлээ бичиж байтал гэнэт нэг зүйл санаанд ороод, хамт ажилдаг хүнээсээ цэнэглэгч авах юмсан гэж бодож байтал яг ороод ирдэг байгаа. Тэгээд авчихлаа. Ийм зүйл надад олон тохиолдож байсан. Тухайн хэсэгт хэн нэгний тухай бодох ч юм уу, үгүйлэх үед тэр хүнтэйгээ таарах ч юм уу. Өөр хүмүүсээс асууж байсангүй / тийм зүйл тохиолдож байсан бол коммэнт үлдээгээрэй/. Энэ юутай холбоотой байж болох бол гээд снирхоод уншиж үзтэл хүний уураг тархи бага хэмжээний долгион ялгаруулж, мөн бага хэмжээгээр хүлээн авах чадбартай гэсэн байсан. Үүнээс үзэхэд ртой ч юм шиг. Тааралдахынхаа өмнөхөн тэр хүний тухай бодол орж ирэх нь бага радиуст цацаж байсан долгионыг нь хүлээн авч чадаж байна гэж ойлгож байна. Магадгүй энэ мэдрэмж нь хэт сайн хөгжсөн хүнийг мэрэгч төлөгч гээд нэрлээд байгааг үгүйсгэхгүй юм. Гэхдээ дээрх судалгааг яг баталж чадсан эсэхийг хайгаад олсонгүй /баахан Гүүгл-дэв/. Хүний бие организм гэж судлаад баршгүй зүйл облтой. Анагаах ухаанд хүний зарим тогтоогдоогүй, судлаад боломжгүй зүйлүүд зөндөө байдаг. Эдгээрийн заримаас дараагийн удаа цухас турдая.

Миний танил "Од"

Од гэхээр тэнгэрийн од мод биш, бас урлагийн поп рок од бас биш. Зүгээр л олны танил бөгөөд одоо тэнгэртээ жинхэнээсээ од болсон нэгэн хүн бол ...

Би хар багын л цаасаар онгоц хийж тоглох дуртай. Тэр үед одоогийн хүүхдүүд шиг гоё ганган юмаар тоглодоггүй байсан. Орос ах нарын монголд нийлүүлдэг хүүхдийн тоглоомыг тоотой хэдхэнээр бусад хүүхдүүдийн адил тоглож өсжээ.
За тэгээд овоо сургууль энэ тэрд орж чернильтэйгээ холилдон хусаа хацартаа нааж явахдаа л "том болоод нисгэгч болно" гэж мөрөөдөн гүйж байсан саяхан ч юм шиг. Анги нэмэгдэх тусам мань хүн мөрөөдлөөсөө хазайсангүй, яг л яридагаараа ярисаар. 8-р анги төгсөөд 9-д орох болтол удахгүй конкурс болох гэж байна, юугаар суурилах гэж байна гээ л эмээ өвөө, ааү ээж асууж шалгаагаад байхаар нь нөгөөхөө хэлээд тависан чинь үлгэрийн далай бүтдэг юм бишээ. Маныхаа толгойг угаагаад Химээр суурилаад шалгалтаа өг ч гэх шиг. Химийн багшид хадаг барихаас наагуур юм болж дугуйланд нь ороод органик химийн 200 бодлого, органик бус химийн 300 бодлогыг өөд уруугүй бодож дуусгавай. Тэгж байтал конкурс ч болж бужинав. Битүүхэндээ нөгөөхөө бас сурагланаа яджаахад. Даанч их сургуулийн хуваарьт нисгэгчийн сургууль гэж ирдэггүй юм байна. Ингээд горьлого тасарч хүн эмнэлгийн сургуульд орохоор зориг шулуудан шалгалтаа өгч тэнцэв. Их сургуульд байхдаа зуны амралтаар жуулчны баазад ажилдаг байсан нь "Од"-той танилцах завшаан болсон юм. Анхны ерөнхийлөгч П.Очирбат гуайг Эрдэнэтд хүргэж ирсэн нисдэг тэрэг МИ-8 онгоцоор хотруу буцах болж хэдэн хором эрдэнэтэд саатахдаа ганз нэг яриа өрнүүлж үзсэн юм. Их энгийн хамаагүй яриа хөөрөөтэй хүн байсан. Дараа нь хэдэн жилийн хойно миний ажилж байсан жуулчны бааз дээр МИАТ-ийн нисгэгч нар 7 хоногоор ирж гүүний саам ууж амардаг байсан. Тэгэхэд мань хүн хэсэг хүмүүсээ хүргэж ирчээд буцахад мөн л хотруу хамт явж өмнө нь ингээд явж байснаа ярихад "Ах нь чамайг харуутаа л танисан, танилыгаа үнэгүй аваад явнаа" гээд найз ахтай болсон юм. Тэр ч ёстой МИ-8 -аар морин дэл дээр явж байгаам шиг л нисдэг гэдгийг нисэхийнхэн төдийгүй хүмүүс мэддэг юм байналээ. Хожим 2003 онд Булганд яаралтай ажлаар /хилийн цэргийн хар ногоон МИ-8, яагаав нөгөө СИМБА Батаагийн үнэг хөөж байгаад унагадаг. тэрэнтэй ирж байсан юм/ ирэхэд нь хальтхан уулзаад өнгөрсөн. Эцэст нь өнгөрсөн жил гамшигийн дуудлагаар нисэж яваад 14 сайхан залуутай хамт бурханы оронд очсон мэдээг сонсоод ихэд гашуудаж байсан.

Монгол улсын гавъят нисгэгч Т.Сугар гуайн тухай олноос сонсож /нисгэгч нараас голцуу/ түүний чадвартайг биширч байлаа гэж. Гэхдээ л үхсэн хүн үг хэлэх биш, түүнийг өнгөрсний дараа буруутай энэ тэр гэж нилээдгүй ясыг нь өндөлзүүлсэн нь шар сонингуудаар нэг бичигдсэн юм шиг байгаам /би монголд байгаагүй болхоор уншиж чадаагүй/. Харин ч ажлаа мэддэг, арвин туршлагатай хүн тулдаа л аюулыг багасгаж хэдэн хүнийг амьд мэнд үлдээсэнд нь баярлах хэрэгтэй мэт. Арга хэмжээ авч чадаагүй бол бүгд боодог болох байсан байх л даа. /Үүнийг ярих зүйл биш шиг байна/
Энэ мэт жинхэнэ од хүмүүс бидний дунд зөндөө байдаг байхад тэднийг өнгөрсний дараа нь л гэнэт мэдэрч чухал хэрэгтэй хүнээ алдчлаа баричлаа гэж хошуураад байдаг нь ерөөсөө таалагддаггүй. Ганц нэг дуу дуулчаад л шууд соёлын тэргүүн, гавъяат ч гэх шиг, зууны манлай ч гэх шиг, эстрадын од ч гэх шиг дорхноо л болгочих нь гайхалтай. Тэднээс бусад нь яагаад од байж болохгүй гэж. Амьдад нь тэднийг од болгоод, амьдад нь бие биенээ хайрлах юмсан хүмүүсээ.

Зиндаа

Аливаа зүйлд зиндаа гэж нэг юм байх юм. Би ойлгохдоо зэрэг зиндаархаж нэг нөгөөгийнхөө дээр гарах гэж ойлгоном. Угаасаа энэ зүйл байхгүй бол бүх юмц нэг түвшинд байх байсан ч юм билүү. Өнөөдөр надад мэдрэгдсэн нэг зиндаархал бол статистикийн программ байлаа. Угаараа энэ муу софт зиндаархаад байгаан гэж эхэлж бодож байсан ч үгүй юмаа бас. Хэн энийг ашигласан байна тэр нь бас "дээшээ" байдаг юм гэнэ. Би өмнө нь мэддэггүй байж л дээ. Өчигдөр надад манай супервайзор сануулж хэлэхэд нь нэг их ач холбогдол өгөлгүй сүртэй шдэ ухааны юм бодож байгаад интернэтээс хайж үзлээ. Бүтэн өдөр найзтайгаа хамт хайж хайж өнөө өдөр нэг форум дээрээс хууль бусаар олж авсан нь надад аминд орж байна яг одоо. Миний өмнө хэрэглэж байсан бол нэт-д дүүрэн байх жишээтэй. За тэгээд судалгааны ажил хийж байгаа хүмүүсийг дүгнэхдээ ямар статистикийн программ ашигласан, хэр үнэн бодитой үр дүн гарсан гэдгийг нь дүгнэдэг гэнэ. Тэгэхээр сайн программ ашиглаж үр дүнгээ боловсруулсан нийтлэлийг сайн сэтгүүлүүдэд гарах нэг шалгуур болдог байх нь гэж ойлголоо. Дан ганц энэ мэдээж бодитой үнэлгээ болж чадахгүй ч нөлөөлөх хүчин зүйл болох нь тодорхой. За энэ программыг өөд нь татах гэсэндээ ч биш зиндаа гэдэг зүйлийг өгүүүлэх гэсэн юм уг нь. Монголд зиндаа гэдэг зүйл нилээд газар авсан болтой. Хэн хэдэн гар утас барьж, ямар машин унасанаар нь тухайн хүнийг дүнгэж тэр хүн зиндаархадаг нь илт. Нэгэн компанийн ажилтан өөр нэг компань дээр гэрээ хийх гэж очиж л дээ. Захирал нь хүлээж авангаа нарийн бичгээ дуудан "энэ хүн ямар машин унаж байгааг нь мэдээд ир" гэж зарлигдаж. Муу машин унасан бол гэрээ хийхэд сөрөг нөлөө болохуйц нөлөөлөх хүчин зүйл болох нь. Сайхан жийп унасан бол ч тэгээд аль аль нь тэнгэрийн умдаг атгалаа л гэсэн үг болж таарахнээ. За тэгээд л баар сав, олон нийтийн газар бөөнөөрөө уулзахдаа хоёр гурван гар утас гарган ширээн дээрээ тавих нь бас л зиндаагаа харуулаад байна уу, гангараад байна уу ялгахад хэцүү юм шиг. Миний хувьд зиндаархах гээд байгаан болуу гэж ойлгож байна, магадгүй бусад нь өөрөөр ч бодож болох юм. Үнэхээр хэрэгцээндээ ашигладаг бол түүнийг гаргаж ирэн зэрэгцүүлэх шаардлагагүй л байсан байх. Хүнд атаархан, хүнийг муулж байгаа мэт сэтгэгдэл төрөхөөр биччихлээ. Магадгүй тэр хүнийи зөвч байж болно. Ажлаа амжуулахын тулд жийп унаж, олон гар утас барьж байж талхныхаа мөнгийг олдогыг үгүйсгэхгүйээ. Хөгжиж буй орнуудад ийм үзэгдэл ихэнхэд нь дайраад өнгөрдөг гэдэгтэй санал нэг байгаа. Хөгжлийн түвшиндээ хүрэхээр (хөгжингүй орнууд америк, япон, англи, гэх мэт) хүний зэрэг зиндааг эд зүйлээр биш уураг тархины нугалаасны тоогоор үнэлдэг юм байна. Мэдээж Билл Гэйтс, Воррэн Баффит нар төрөхдөө баян байгаагүй л байж таараа. Өөрийнхөө ухаанаар баяжиж ирсэн түүх нь цахим хуудсаар хайхад илхэн гараад ирэх байх. Европод нилээн дээхнэ үед хүний зиндааг эдэлж хэрэглэж байгаар нь үнэлж дүгнэдэг байсан нь алдарт ТИТАНИК кинонд тод тусгагдсан байдаг шиг санагдаж байна. Одоо тэнд арай өөр болжээ. Хэн нэгэнтэй үг солих зуур түүний ярианаас нилээдгүй мэдээлэл авдаг гэж нэгэн хүн хэлж байсан юм. Тэр хүн хэр их потенциал сайтай байна төдий чинээ эд хөрөнгөтэй, баян байна гэж үздэг нь надад мэдрэгдсэн л дээ. Тийм болхоор энэ бодлоо өөрийнхөө дүгнэсэнээр сийрүүллээ.

Сэдэв номер1

Саяхан нэг сайт дээр хэлэлцүүлэгт бичсэнээс уншаад үүнийг бичих санаа төрлөө. Нарийн тоо баримт энд бичихгүй ч (яг үнэндээ би статистик тоо баримтыг нь мэдэхгүй л дээ) өөрт бодогдсон зүйлээ бичмээр санагдав.
Одоогоос 20-оод жилийн тэртээ ардчилал мандан бадарч Монголын "Хуучин хүү" -дүүдийн мэлмий нээгдэн тэнгэрийн хаяанаас цааш газар байдгийг мэдэж, таван далай таван тивийг танин шинэ ертөнц дээр явах замыг мэдэрсэн үе байлаа. Гэнэт эрх чөлөөг мэдэрсэн ард түмэн эх толгойгүй бужигнан дээр доороо оролцож, үүнээс үүдсэн янз бүрийн гажуудал, инфляци улсыг ганхуулж байсан нь миний санаанд тодоос тод үлдсэн юм. Сайныг дагаад муу зүйл өргэлж дагалдаж явдаг болхоор энэ цагаас ажилгүйдэл, аллага, хулгай дээрэм, ӨНЧРӨЛ, хагацал, ХҮҮХДҮҮД ОРОН ГЭРЭЭСЭЭ ДАЙЖИХ гэх мэт сөрөг үзэгдэл ихээр нэмэгдсэн нь цаашдын муу муухай бүхний суурь болж байсан. Үүн дотроос хамгийн их хохирол амсаж байгаа нь хүүхэд. Траншеинд амьдардаг хүүхдүүд нэг хэсэг маш их байсан. Тэр ч байтугай бүлэг бүлгээрээ орой үдэш явж хулгай дээрэм хийх нь ихэссэн. Ихэвчлэн автомашины эд зүйл хулгайлан дамлан зарж мөнгө олдог. (Би ч мөн тэдэнд юмаа алдаж л байлаа гэж) За тэгээд бүлэг хоорондоо зодоон цохион хийх үзэгдэл байнга шахуу. Сүүлийн 5-6 жилийн дотор энэ олон эзэнгүй хүүхдүүд цөөрсөн байгаа нь илт харагдсан шүү. Энэ хүүхдүүд хаачив. Зарим нь том болоод ухамсар суугаад амьдралаа бодоод яүсан юм бол уу, эсвэл энд тэнд ажил хийгээд явав уу. Үгүй байхаа, миний бодож байгаагаар тэдэнд буруу байхгүй ч тэр хүүхдүүд, тэр хүмүүс дээрх шиг сэтгэхгүйтэй болтолоо төлөвшиж чадсан нь цөөхөн байлгүй дээ. Учир мэдэх хүнээс сураг сонсохнээ тэднийг хил давуулан эрхтэний наймааны обьект болгосон сурагтай. Хичнээн нь хөөрхий ингэж явсанг мэдэхгүй ч тэр олноороо яваад байдаг хүүхдүүд ингэтлээ цөөрөхийг бодоход нилээдгүйг авч одсон нь тодорхой. За арай өөр зүйл ярихыг хичээе.
Эрхтэн шилжүүлэх ажилбар манай гариг дээр нилээд эрт үеэс эхэлж хийгдэж байжээ. Эртний (15-р зууны) католик шашны сүмийн ламтангууд сүмийн нууц өрөөнд хүнийг задлан үзэж сонирходог байжээ. Зарим нэг шархадсан өвчтөнгүүдийг сүмдээ авчран арьсыг нь авч шархдсан хэсэгт нааж эдгээн анхны эрхтэн шилжүүлэх үүслийг хийж байв. Түүхэнд тэмдэглэгдсэнээр 1837 онд анхны арьс шилжүүлэн суулгах мэс засал амжилттай болсон гэж бичиж. Цаашид энэ ажилбарыг нилээдгүй судлахаар хэсэг хүмүүс нохойн дээр туршиж үзэж байв. Дэлхийн 1дүгээр дайны үед шархдсан цэргүүдийн арьсыг аутографт (autograft) байдлаар өөрт нь шилжүүлэн толжүүүлдэг байв. 1930 онд Оросын эрдэмтэд анхны бөөр шилжүүлэх мэс заслыг хийсэн түүxтэй. Энэ цагаас хойш анагаах ухааны салбарт эрхтэн шилжүүлэх ажилбар эрчимтэй түрж орж ирсэн байна. Уушиг, элэг, бөөр, зүрх, нойр булчирхай гэх мэт эдүгээ хүртэл улам боловсронгуй хийгдсээр байна. Анагаах ухаанд маш том ололт гэж үнэлэгдэн 1912 онд эрхтэн шилжүүлэн суулгах (бөөр) ажилбарт үнэтэй хувь нэмэр оруулсан хэмээн Alexis Carrel-д Нобелийн шагнал өгч байжээ. Мэдээж ген, хромсом, эсийн түвшинд судлагдаагүй олон зүйл байсан учраас тэр үеийн мэс ажилбарууд амжилтгуй болж байсан нь олон. Одоо цагт техник технологийн ололтын үр дүнд улам боловсронгуй болсноор эд, эсийн тохироог үзэж тааруулан тухайн донорын эрхтэнг пеципент өвчтөнд нь тааруулан суулгаж чадаж байна. Ингэснээр тухайн өвчтөний насыг 5-10 жил (дундажаар) нэмэх боломжтой болжээ. Ойрын 2-3 жилд донорын эрхтэнг хадгалж чадах боломжтой "авдар"-ыг зохион бүтээснээр Япон, Америк гэх мэт оронд донор эрж хайж цаг барах асуудлыг шийдэхгүй болсон гэнээ. Донорын эрхтэнг тэр саүандаа хичнээн л бол хичнээн удаанаар хадгалж реципент-д таарүал шууд суулгах боломжыг бүрдүүлсэн байна. Энэ нь мөн л том дэвшил гарч байгаагын нэг. Дээр өгүүлсэнээр сайныг дагаж саар зүйл олон гарч байдаг болхоор эрхтэний наймаа улам ихсэх боловуу гэж эргэлзэж байна л даа. Үгүй ч байж магад. Тэрийг цаг хугацаа л хэлэх байх. Магадгүй миний монголын тэр траншеигаар овоглогдсон хүүхдүүд тэр "авдар"-т байгааг үгүйсгэхгүй. Тэр зүйлийн туршилт судалгааны бай болсон ч байж мэдэх юм.
За тэгээд баахан л юм бичлээ. Эцэст нь үр хүүхдээ хайрлаж ирээдүйд сайн хүн болгоосой гэж хүсэж байна. Би ч мөн адил тэрний төлөө зүтгэнээ.

Busy weekend

Өчигдөр өнөөдөр хоёр өдөр манай танхимээс хурал зохион байгуулж миний бие амрахыг үл огоорон ажилсаг зөгий мэт байлаа. Хүн бүр өөр өөрийн гэсэн ажил хуваарилаж авсан болхоор тус тусын ажлуудаа хийцгээв. Надад оноогдсон ажил бол Видео бичлэг хийх байлаа. Миний үейинхэн ер нь иймэрхүү л ажилд оноогдсон байгаа нь энэ. Камер үүрч зураг аван, зарим нь гэрэлний пульт дээр ч ажиллаа. Хамгийн гол нь хэн юу хийх нь сонин биш, харин иймэрхүү хурал симпосиум-ийг хэрхэн яаж, юу ашиглаж хүнд хүргэхэвээ гэдэг нь чухал байлаа. Би энд ирсээр иймэрхүү хуралд хоёр дахиа оролцож байгаа нь энэ. Манайхан эдэн шиг хурлаа сайхан зохион байгуулчихад дутах гачигдах зүйл байхгүй шүү дээ. Хамгийн гол нь сэтгэл л дутагдаад байх шиг. Одоогоос гурван жилийн өмнө монголд байхдаа нийгэмлэгийн хурлаа зохион байгуулж явуулж байлаа. Тэрэнтэй харьцуулахад тэнгэр газар шиг ялгаатай харагдах юм. Эд зүйл, орчины талаасаа биш, хүнд хэр зэрэг хүртээлтэй вэ гэдэг талаас нь харахад л ийм сэтгэгдэл төрж байлаа.
Япончуудын авууштай нэг зан нь нэг нэгийгээ хүндлэх ёс. Энэ нь надад их таалагддаг. Сайхан авууштай зүйл ч их байна, хэрэггүй дэмий зүйл ч их байх юмдаа. Гэхдээ үндэстэнг муулах сайшаах гэсэн биш шүү. Гол сэдвээсээ далийх нь байна.
Нэг далийхаараа даялаад алга болж өгөх шинжтэй байна лээ шүү нөхөр минь (өөрийгөө зэмлэв). За тэгээд ямар ч байсан харьж байгаад эднээс дутахгүй сайхан хурлаа нөхөдтэйгөө нийлж нижгэнэтэл хийнэ дээ гайгүй.

Нутгаа санахад

Зун болоод ч тэр үү, нутгаа нэг л санаад байх юм. Монголдоо очичоод хотод хэд хонож чадалгүй л сэтгэл татам нутагруугаа давхидагсан. 450 километр газрыг 6-хан цаг давхиад хүрчихдэг, замдаа ганцхан удаа зогсоно. Үнэхээр яарсан сэтгэл. Миний нутагт миний төрсөн, миний өссөн газар, миний тоглодог байсан гол тэр бүгд соронзон мэт татах. Намайг өсгөсөн эгч минь бас бий. Эгчийн хайртай дүү нь болхоор хэнээс ч илүү дотно байдаг юм. Аав ээж маань хотоос зун болгон очиж амарна. За тэгээд л манайхан бүгд тийшээ цуврана даа. Жаргалын орон гэж хэлэхэд хилсдэхгүй нутаг.
Ноднин жил монгол байх хугацаандаа гурвантаа ирж очин явсаар 21 хоногийг барсан байна лээ. Хоёр дахь дээрээ миний багын найз, мөн дотнын минь найз 2 хамт явж 3 хоног ходоодоо баярлуулж өөрсдөө хөгжилтэй сайхан байсан. Энэ жил нахинаа гээд бодоод л байна. Санаж явахад бүтнэ дээ яахав.
Харин ноднин жил өвөө эмээгийн маань амьдарч байсан нутгаар очлоо. Хамгийн сүүлд өвөөгөө амьд сэрүүн байхад нь (би 5-р ангид байсан юм даг) очиж 30 жилийн ойн баярт оролцож байсан юм. Миний өвөө тэр бригадад улс төрийн хилс хэргээр хэлмэгдэн нутаг заагдан очоод нэгдлийн доороос нь дээш нь дарга хүртэл нь хийсээр амьдралынхаа талыг өнгөрөөсөн нь өдгөө бидэнд түүх болон үлдэжээ.
Тэр суурин 14 жилийн өмнөхөөс шал өөр болсон байсан. Хүн эмнэлэг, мал эмнэлэг, улаан булан, дэлгvvр хоршоо бүгд байсан юм. Харин одоо нэг шавар байшин, өвөө эмээгийн минь амьдарч байсан дүнзэн байшингаас өөр юмгүй болсон байв. Сэтгэл үнэхээр эмтэрч нулимс гарч байлаа. Нагац ах нар, ээж маань тэнд өссөн нутаг яалт ч үгүй мөн. Бид тэнд хэдэн хором саатаж том ахаар сайхан дурсамжуудыг яриулан зураг авхуулаад хөдөлсөн юм.
Энэ ярианд бас хоёр сайхан буурайг дурсахгүй байхын аргагүй. Одоо тэд амьд сэрүүн бий хэдий ч хэдийнээ үр хүүхдүүдээ дагаад хотыг зорисон доо. Унаган нутаг нь миний дээр өгүүлсэн газар. Ах дүү бүгдэрээ тэндэхийн хүмүүс. Манай өүөө эмээг тэнд нүүж очиход хамгийн бага хүүг нь өргөж авсан айл. Ээжийн маань хамгийн бага эрэгтэй дүү төрөөд уйлаад жигтэйхэн хэцүү байсан юм гэсэн. Лам харгуйдсан л байж таараа мэдээж. Гэтэл тэднийх хүүхэд заяахгүй хэдэн жил болсон юм байж. Тэднийх авья, хүүгээ өгөөч гэж хэлэх санаатай иржээ. Мань ах өүөө эмээд маань хэлж чадахгүй бүтэн 2 цаг "пүүшиг" /белморканал/ татаад сууж сууж хэлэхэд нь өмнө нь гадарласан тухайгаа өөрт нь хэлж л дээ. Ингээд хүүгээ айлд өргүүлж хүргэж өгсийм гэж яридаг юм. Тэр цагаас хойш манайхан тэднийд зун болгон очиж бужигнанаа. Би бол тэднийд зусдаг байлаа. Хонинд явна, фермийн сүү машиндана, аарц шүүнэ, түлээ мод, ус гээд мөн ч ажлыг хийдэг байж дээ. Хамгийн гол нь морь унах гэж л очиж байгаам шдээ уг нь хөөрхий. Тэрэндээ л баахан ажил хийж барлагтдаг байлаа. Гэхдээ тэрийг хийснээр муудсан зүйл үгүйээ. Харин ч буурлуудаасаа их зүйл сурч гэж одоо боддог юм. Хотын бацаануудын хажууд бол хөдөөний амьдралыг хүүрнэн өгүүлнэ дээ нээрээ.
Тэр буурал ах маань их уяхан хүн. Биднийг очиход баярын, буцахад гунигын нулимс унаганадаа харин ч. Сайхан дуулнаа.
...Галуун цуваа хөвөрсөн
Голын урсгал мэтгэнэсэн
Ганган байгал хосолсон
Гоёхон намрын шинж юмаа ... гээд л авч өгнө.
Би яагаад ч юм энд ирчээд нэг л идээшиж дасаж өгөхгүй юм шиг санагдаад байгаа юм. Байнга биш ч гэсэн ганцаардахдаа, бас дулаан ороод зун болохоор л өөрийн эрхгүй санагалзана. Хүнд хэлвэл хөгшин хүн шиг гэж шоолох л байх л даа. Гэхдээ л над шиг нутгаа санаж байгаа залуус байгаа байлгүй дээ.

Хар цагааны дэнс

Амьдрал гэдэг хар цагааны дэнс. Хальтирвал харлуу, сайн явбал цагаан дээр гишгэх хорвоо. Гэтэл хар цагааны холимог саарал. Амьдралд саарал өнгөөр сайн сайхныг, хайр дурлалыг, өөдраг бүхнийг, шинэ соргогыг хэзээ ч төсөөлдөггүй. Саарал манан, үнсэн саарал, гандуу саарал гэээд саарал зүйл амьдралд хар цагаанаасаа олон. Тийм болхоор блогийнхоо өнгийг хар цагаан саарлаар илэрхийлсэн, харин саарал байгааг минь бүү зэмлээрэй. Миний дотоод сэтгэл яг одоо саарал өнгө шиг болчихож. Гэвч сааралтсан тэр сэтгэлээ цав цагаан, сүү шиг болгоноо. Амлая...
Магадгүй ээ түр зуурын манан ч байлгүй.